من که ادعایی ندارم، یه خرم! خر میام خر میرم از دنیا

ترانهء خر ملانصرالدین

من که ادعایی ندارم، یه خرم! خر میام خر میرم از دنیا!
تویی که آدمی، اشرف عالمی، درست شو یکمی تو دنیا!
وقتی به تاریخ، خوب که نگاه میکنی می بینی
تکرار ادوار،میبینی، یاد نمیگری، همینی

این کلیپ قسمتی از مجموعهء ملانصرالدین هست که صداپیشگانی همچون محمدرضا علیمردانی یکی از خوانندگان آن میباشد

فهرست عوامل فیلم عبارتند از:
نویسنده و کارگردان: جمال رحمتی. مجری طرح و تهیه‌کننده: علی معلم. تدوین: میثم مولایی. سرپرست صدا بازیگران: محمدرضا علیمردانی. سرپرست متحرک‌سازان: سروناز ساکی. متحرک‌سازان: سروناز ساکی، شی‌دا جمالی، هاجر مرادی، مژده فضل‌الهی، فریال عمویی‌نژاد، مهسا رحمانی، مریم فرحزادی. اجرای فضاسازی: سروناز ساکی، افسانه صانعی، سجاد میرمعینی.
دستیاران کارگردان: هادی رحمتی، سروناز ساکی.
دستیار فنی کارگردان: فریال عمویی‌نژاد.
صدا بازیگران: مجید آقاکریمی، محمدرضا علیمردانی، احسان مهدی، حامد مدرس، سیمین براتی، ارسلان جولایی، سعید شریف، نازنین حقیری.
دستیار سرپرست صدا بازیگران: نازنین حقیری. صداآمیزی: مرتضی مهدی. میکس: احسان مهدی.
استودیو صدا: نماهنگ.
ترانه، ملودی، صدا بازیگری و خوانندگی تیتراژ: محمدرضا علیمردانی.

نحوهء عذرخواهی

رفتار انسانها آموختنی، قابل تغییر و پرورش یافتن است. یکی از مشکلاتی که خیلی از ما در روابط بین فردی با آن مواجه شده ایم، مهارت یا به تعبیری هنر عذرخواهی کردن است. همهء ما در زندگی، مراودات و معاشرتهای روزمره مان بخاطر رفتارهای خود در موقعیت عذرخواهی قرار میگیریم. رفتاری که میتواند منجر به سوء برداشت،‌ دلخوری، مشاجره و حتی قطع رابطه شود. اما در اغلب موارد یک یا هر دو طرف ماجرا، بدلایل مختلفی حاضر به معذرت خواهی نیستند. این دلایل میتواند شامل عدم اعتماد به نفس، عدم عزت نفس کافی، عدم احترام به طرف مقابل،‌ غرور کاذب، خودخواهی، ترس از عذرخواهی، ترس از قضاوت شدن، ترس از قرار گرفتن در موقعیتی غیرمنتظره و نهایتا عدم بلوغ فکری باشد.
جالب اینجاست که حتی بسیاری از افراد هم که حاضر به عذرخواهی کردن هستند درواقع یا از سر رفع تکلیف اینکار را میکنند و یا نحوه و تکنیکهای لازم برای ابراز یک عذرخواهی موثر را نمیدانند.
نکات زیر ترجمه و گردآوری از چندین وبسایت رواشناسی پیرامون این مساله است که امیدوارم به اصلاح رفتارها و مهارتهای بین فردیمان کمک کند.
۱) بخش اصلی فرایند عذرخواهی کردن، قبول و تصدیق این است که رفتار ما باعث ناراحتی طرف مقابل شده است. اینجا بحث خطاکار و تنبیه و تشویق مطرح نیست. صرفا قبول این مهم که رفتار ما منجر به دلخوری در فرد مقابل شده است میتواند به درک طرف مقابل کمک کند. رفتار و گفتار ما الزاما شبیه آنچه ما در ذهن داریم توسط دیگران برداشت نمیشوند و پی بردن به آنچه فرد مقابل از رفتار ما برداشت کرده است نکته ای اساسی است. میتوانید با این جمله گفتگو را شروع کنید:‌ «می فهمم که کارم باعث شد ناراحت شوی». با این جمله به طرف مقابل می فهمانید که احساسی را که به وی دست داده است می پذیرید.
۲) مسوولیت پذیری گام بعدی است. یکی از دلایل اصلی ترس یا عدم عذرخواهی همین قسمت است. افراد به دلیل غرور یا ترس از روبرو شدن با واکنشی غیرمنتظره، تمایل به عذرخواهی ندارند. اگر براستی میخواهیم عذرخواهی مان موثر و واقعی باشد باید یاد بگیریم مسوولیت و تاوان رفتارمان را بپذیریم. مسوولیت پذیری مهارتی نیست که ناگهانی بدست آوریم. تخصصی است که باید از کودکی آموخته باشیم، اما این دلیل نمیشود که اگر مسوولیت پذیر بار نیامده ایم کماکان به این رفتار خود ادامه دهیم. هیچ زمانی برای آموختن و تغییر دیر نیست.
۳) برای عذرخواهی کردن وقت بگذارید. عذرخواهی های سرسری و عجولانه یا با لحنی کلافه، طعنه آمیز یا از سر رفع تکلیف نه تنها کمکی به بهبود اوضاع نمیکند بلکه اثراتی مخرب بدنبال دارد. اگر امکان دارد بصورت حضوری عذرخواهی کنید در غیراینصورت حتما با تلفن اینکار را انجام دهید. این نشان میدهد که فرد مورد نظر برای شما اهمیت ویژه ای دارد که حاضرید برایش وقت بگذارید.
۴) اگر فرد مقابل برایمان دارای اهمیت است، و میخواهیم با او ارتباط دوستانه یا عاشقانه مان را ادامه دهیم، باید با انتخاب کلمات مناسب و متناسب با شرایط سعی در نشان دادن این موضوع کنیم. باید به فرد روبرو صراحتا بگوییم که برای ما فردی مهم است و از رنجش او ناراحت هستیم. باید در گفتار و رفتار خود نشان دهیم که متوجه دلخوری فرد مقابل شده ایم و قصد جبران داریم. در این مرحله بیان کردن تاسف با بزبان آوردن «متاسفم» راهگشاست. اما صرف ابراز تاسف کافی نیست. لازم است میزان تاسف خود را توصیف کنید و دلایلی که باعث ناراحتی یا سوء برداشت شده است را بزبان بیاورید. گاهی باید به فرد مقابل یادآوری کنید که چرا برای شما فردی مهم و عزیز است. خاطرات مشترک و لحظه های خوب را یادآوری کنید.
۵) از تکرار جزییات آنچه منجر به تضاد و تعارض بین شما شده است خودداری کنید. گاهی یادآوری جزییات منجر به تکرار آزردگی و تداعی دلخوری میشود. یک بار ناراحت شدن برای فرد مقابلتان کافی است.
۶) شاید آرامبخش ترین کاری که در انجام عذرخواهی لازم است انجام دهید، به زبان آوردن نقش خود در ماجراست. به هیچ عنوان سعی نکنید رفتار خود را توجیه کنید یا در مقام دفاع از خود برآیید. یادتان باشد فرایند عذرخواهی کردن فقط برای دلجویی از فرد مقابل است نه دفاع از رفتار خودتان. اهمیتی ندارد که رفتار شما عمدی بوده یا نه، اهمیتی ندارد که چه دلایلی منجر به این اتفاق شده است. نهایتا نتیجه یکی است و آن آزردگی فرد مقابل است. دلخوری فرد مورد نظر تنها نکته ای است که باید روی آن تمرکز کنید. مگر آنکه فرد مقابل برایتان ارزشی نداشته باشد!
۷) در مواردی که خطایی جدی صورت گرفته، حتما باید اذعان پشیمانی و درخواست بخشیدن کنید. صرف اینکه بگویید متاسفم کافی نیست. باید بزبان بیاورید. باید عمل کنید.
۸) کلمات وسیلهء ارتباطی بین شما و دیگران هستند. با بکار بردن کلمات مناسب بگویید که دیگر رفتاری که منجر به آزار فرد مقابل شده است تکرار نمیشود.
پس بطور خلاصه پذیرش مسولیت، درک دلیل ناراحتی فرد مقابل، یادآوری اهمیتی که آن فرد برای شما دارد، تلاش برای بهبود وضعیت، اقرار به نقش خود در ماجرا، درخواست بخشش و ابراز ناراحتی، قول دادن تلاش برای جلوگیری از تکرار آنچه پیش آمد.
در پایان فراموش نکنید که معذرت خواهی معامله نیست. قرار نیست در هنگام عذرخواهی برای سبک شدن بار مسوولیت، کمی از تقصیرات را هم به گردن دیگری بیاندازید. تنها انسانهای شجاع،‌ مسوول، بالغ و مهربان قادر به عذرخواهی هستند.

کلاس تاریخ آنلاین یکی از بهترین دروس زندگی ام

یکی از بهترین واحدهای درسی که در عمرم گذراندم، واحد درسی آنلاینی بود تحت عنوان «یک نگاه کوتاه به تاریخ بشر». نگاهی جدید به تاریخ با رویکرد بیوگلوبال (زیست جهانی). 10007050_10153835472900214_1509740171_n

از 2 میلیون سال قبل که انسان بر روی کره زمین زندگی میکرده تا آینده ای که میتوان بنابر اطلاعات امروزی متصور شد را بررسی میکند.در اولین جلسه کلاس، استاد گفت:
« بسیاری از مردم تصور میکنند که هدف از مطالعه تاریخ درس گرفتن از گذشته و یا پیش بینی آینده است. حال آنکه مطالعه تاریخ نه تنها برای درس گرفتن از گذشته نیست بلکه برای رها شدن از گذشته است.هر کدام از انسانها در دنیای خاص خودشان زاده شده اند. دنیایی که با معیارهایی خاص از هنجارها و ارزشهای پیرامونش شکل گرفته است. دنیای خاصی که با شرایط اقتصادی و سیاسی خودش اداره میشود. از زمانی که تک تک ما بدنیا می آییم، محیط پیرامون خود را به عنوان واقعیتی طبیعی و اجتناب ناپذیر تلقی میکنیم، تحت تاثیر آموزه ها و باورهای گذشتگان و اطرفیان محیطمان قرار میگیریم، و به این باور سوق داده میشویم که روش زندگی مردمانی که می بینیم تنها روش زندگی ممکن و صحیح است.
ما به ندرت به این موضوع فکر میکنیم که دنیایی که هر کدام از ما در حال حاضر در آن زندگی میکنیم، حاصل اتفاقات و حوادثی غالباً تصادفی است که در طول تاریخ رخ داده است، که نه تنها بر روی تکنولوژی بلکه بر سیاست و اقتصاد، فرهنگ و حتی طرز فکر، رویاها و ایده آلهای ما نیز اثر گذاشته است.

این دقیقاً کاری است که گذشته میکند. گذشته پس گردن ما را میگیرد و چشمان ما را فقط به سوی تنها آینده ی ممکن در ذهن ما نگه میدارد. ما همگی این اثر گذشته را از لحظه تولدمان تجربه کرده ایم و بنابراین حتی به وجود آن توجه نمیکنیم.

درواقع هدف از مطالعه تاریخ، گسستن بندهای اجتناب ناپذیر آن بر روی نگاهمان، عقاید، باورها و رفتارهای ماست تا به ما این امکان را بدهد که سر خود را آزادانه تر به اطراف بچرخانیم، تا به راه و روشهای جدیدتری برای زندگی فکر کنیم، تا بتوانیم به ممکن بودن حالات مختلف آینده ای متفاوت نگاه کنیم، تا باورهای خود را تنها و بهترین حقیقت موجود تلقی نکنیم.»

بشر

یک بحثی در «تحلیل تاریخ تکامل بشر» هست که میگه انسان در چرخه‌ی طبیعت، پیش از آنکه دستش به آتش و فلز و سلاح باز بشه، در میانه های چرخه ی اکوسیستم قرار داشته. یعنی شکارچی حیوانات کوچکتر مثل خرگوش و قورباغه بوده اما طعمه ی حیوانات درنده مثل شیر و پلنگ.
بعداْ با دستیابی به سلاح، از اواسط چرخه بطور ناگهانی جهشی به صدر چرخه‌ی حیات پیدا میکنه درحالیکه از لحاظ جسمانی و روانی آمادگی حضور در چنین جایگاهی رو نداشته. article-2640717-1E3F8B6100000578-512_634x363
درست مثل اینکه بطور ناگهانی قدرت گرگ را به یک گوسفند بدهند. اون گوسفند نمیدونه که چطور باید از این قدرت جدیدش استفاده‌ی درست غریزی داشته باشه.
نتیجه اش میشه تمام جنایاتی که بشر در طول تاریخ تکاملش انجام داده. علیه خودش، علیه سایر جانداران و علیه محیط پیرامونش.
شاید یک ترس همیشگی و نهفته در وجود انسان بوده و هست که مبادا روزی این جایگاه برترین مخلوقات بودن را از دست بده. برای همین هم به هر کار دست میزنه و به هر جایی سر میزنه تا بتونه سیطره و تسلط خودش رو بر همه چیز و همه کس حفظ کنه.

نسل ما

ما نسلی هستیم که توی بچگیمون بوسیدن و رقصیدن و برهنه بودنِ توی فیلمها واسمون سانسور میشد اما جنگ و کشتن و خونریزی سانسور نمیشد. نتیجه اش این میشه که یه عکس برهنه جنجال بپا میکنه ولی تماشای اعدام در ملأ عام نه.

چگونه تسلیت بگوییم

چگونه تسلیت بگوییم!

رفتارهای فردی و اجتماعی ما، بخشی از آموخته هایمان از محیط و فرهنگ پیرامونمان است. در جوامع سازمان یافته بسیاری از این بدیهی ترین و ساده ترین مسایل و رفتارهای بین فردی، به روشهای گوناگون و از طرف نهادهای مختلف به شهروندان آموزش داده میشود. هرچند با رجوع به منطق، ادب و عقل خود میتوان بسیاری از این نکات ساده را تشخیص داد، با این حال در دست داشتن یک پروتکل و دستورالعمل ساده میتواند به بهبود رفتارهای بالغ و مثبت ما کمک کند. متن زیر خلاصه ای از مقاله ای انگلیسی است که بصورت اتفاقی با آن روبرو شدم.10262118_10154000660695214_148206543934638984_n

چگونه با فرد عزادار همدردی کنیم: چه بگوییم و چه نگوییم!

فهرست زیر شامل نکاتی است که بهتر است هنگام تسلیت گفتن در نظر بگیریم.

*** چه چیزهایی بگوییم:
بطور کلی هدف از ابراز همدردی نشان دادن دلسوزی و نگرانی شما برای فرد عزادار است. میتوان بزبان آورد که شما چقدر دلتان برای فردی که از دنیا رفته تنگ میشود یا میتوانید برخی خاطرات خوب گذاشته با وی را در میان بگذارید. مهمترین نکته برای مکالمه در این خصوص این است که دلواپسی و نگرانی خود را برای فرد عزادار نشان دهید. ابراز اینکه ناراحتید و به عنوان یک حامی قابل دسترسی و اتکا هستید بسیار موثر خواهد بود.
– « بابت از دست دادن … بسیار متاسفم »
اگرچه این اصطلاح تبدیل به یک کلیشه شده است، همچنان میتواند به عنوان یک راه مکالمه ی ساده و مختصر برای ابراز همدردی بکار رود. اگر جملات زیادی به ذهنتان نمیرسد، گفتن «بسیار متاسفم» میتواند نشانگر ناراحتی و همدردی شما برای آن فرد باشد.

– « تو در فکر من هستی / من به تو فکر میکنم. »
اینکه فرد عزادار بداند که به شرایط سخت روحی فرد آگاهید به او کمک میکند که کمتر احساس تنها بودن در آن شرایط سخت را تجربه کند و به او یادآوری میکند که شما به اندازه کافی برای او نگرانید که به او فکر میکنید.

– « او (فرد فوت کرده) یک انسان خارق العاده/بزرگ/شریف/… بود »

– « دلم برای او (فرد فوت کرده) تنگ خواهد شد »

– « میدانم که این شرایط برای شما بسیار سخت است »
اقرار به رنج و دردی که فرد عزادار احساس میکند میتواند تسلی بخش باشد. خیلی افراد که کسی را از دست میدهند خود را در تنهایی شدید و انزوا احساس میکنند و شما با اعلام آگاهی خود به سخت بودن شرایط موجود به فرد عزادار کمک میکنید که کمتر احساس تنهایی کند.

– « من عاشق تو هستم/ من دوستت دارم »
اگر به فرد سوگوار بسیار نزدیک هستند، یادآوری اینکه او را دوست دارید میتواند بسیار کمک کننده باشد. سوگواری میتواند منجر به حس تنها بودن شود، و با یادآور شدن اینکه شما آنها را دوست دارید و برای همدلی و یاری رساندن آماده اید میتواند به آنها حس آرامش دهد.
– « هر زمانی را که مناسب میدانی و آماده ای، دوست دارم با هم صحبت کنیم/خلوت کنیم و بیشتر راجع به فردی که از دنیا رفته صحبت کنیم تا بیشتر او را بشناسم »
اگر فرد متوفی را چندان نمیشناختید، پیشنهاد گوش کردن به صحبت های نزدیکان عزادار راجع به عزیز از دست رفته اشان، نه تنها به آنها حس مورد توجه قرارگرفتن میدهد بلکه حتی از میزان فشاری که فرد متحمل میشود نیز کم میکند. اطلاع دادن اینکه شما همیشه برای حمایت و کمک آماده اید میتواند یک دلداری موثر در شرایط پراسترس و ناراحت کننده موجود باشد.

– « یک خاطره مشترک خوب از فرد از دست رفته رو یادآور شوید »

*** چه چیزهایی نگوییم:
بسیاری افراد نگران گفتن جملات نادرست به فرد عزادار هستند. به این دلیل که فرد سوگوار اصولاً دچار احساسات جریحه دار شده است و بشدت حساس و احساساتی است و یک صحبت نادرست میتواند واکنشی شدید بهمراه داشته باشد. شما باید از موضع عشق و محبت و همدردی صبحت کنید و با صداقت کامل به شرایط سخت موجود اعتراف کنید. سه قانون کلی مناسب برای فهمیدن اینکه چه چیزی نگوییم عبارتند از:
1- مرگ فرد متوفی را انکار نکنید
2- اینکه فرد سوگوار در شرایط روحی و احساسی سختی است را انکار نکنید.
3- اینکه این مرگ میتواند زندگی تمام اطرافیان فرد را تغییر و تحت تاثیر قرار دهد را انکار نکنید.

– « من میدانم/میتوانم تصور کنم که شما چه احساسی دارید »
اگرچه این جمله یک ابراز همدردی به نظر میرسد، در خیلی موارد میتواند اثری برعکس بهمراه داشته باشد. هرکس سوگواری و از دست دادن عزیزش را به سبک متفاوت و مختص به خود تجربه میکند، و شما باید فرد سوگوار را تشویق کنید که به روش خاص خودش عزادار باشد. راه بهتر برای ابراز همدردی این است که بگویید » اگر مایلی راجع به اینکه چه حسی داری و چطور هستی صحبت کنیم، من همیشه آماده شنیدن هستم»

– « او الان در جای بهتری است »
بجز مواردی که شما مطمئنید که فرد متوفی و فرد عزادار هر دو به زندگی بعد از مرگ اعتقاد دارند، گفتن این جمله میتواند اهانت آمیز و ناراحت کننده باشد. بجای آن بهتر است که به رنج و ناراحتی که فرد سوگوار تحمل میکند اقرار کنید.

– « چطوری؟ خوبی؟ چه خبر؟ چی کار میکنی؟ »
برای اغلب افرادی که مرگ یک عزیز را تجربه کرده اند، پاسخ واقعی و درونی به این سوالات «خوب نیستم» است. هرچند قصد فرد سوال کننده جویا شدن از احوال فرد عزادار است، بدیهی بودن و خودمانی بودن بیش از حد این گونه سوالات باعث میشود که فرد عزادار مجبور به تعارف کردن یا احوال پرسی به سبکی که در عرف رایج است باشد و این خود میتواند حس سخت و دشواری برای فرد عزادار بهمراه داشته باشد.

– « دیگه میتونی به زندگی خودت برسی »
این جمله بخصوص در مواردی که فرد فوت شده دچار یک بیماری طولانی و دردناک بوده است میتواند بسیار ناراحت کننده باشد. هنوز فرد سوگوار نیاز به زمان و سپری کردن دوران عزاداری دارد. باید با دادن زمان و مکانی که وی برای عزاداری نیاز دارد از او حمایت کنید.

– « من نمیدونم چیکار میکردم اگر فلان عزیز من مرده بود »
در حالیکه این جمله میتواند کاملاً درست باشد، هیچ اثری در آرام کردن فرد سوگوار ندارد. درواقع میتواند منجر به این شود که فرد عزادار بیشتر احساس تنها ماندن و انزوا کند. بجای این جمله، عمق درد و رنجی که او متحمل شده است را بر زبان بیاورید و برای حمایت و همدلی اعلام آمادگی کنید.

– « حداقل مرگ سریع و بی درد بود / حداقل مرگ ناگهانی نبود و فرصت خداحافظی کردن داشتید / حداقل راحت شد (بخصوص وقتی فرد متوفی بصورت طولانی بیمار بوده است) »
مرگ یک عزیز فوق العاده سخت است، فرقی نمیکند چگونه اتفاق افتاده باشد. اگرچه شما سعی میکنید که به فرد عزادار نیمه پر لیوان یا نقطه مثبت قضیه را یادآور شوید، او همچنان نیاز به زمان برای عزاداری کردن دارد و در شرایط مناسبی برای نگاه کردن منطقی به این حادثه نیست.

– « نگران نباش، بزودی حالت بهتر میشه »
درحالیکه قصد کمک به فرد عزادار برای نگاه به آینده را دارید، توجه به این نکته بسیار مهم است که به او زمان لازم برای عبور از مرحله سوگواری داده شود. به هیچ عنوان وی را تحت فشار برای غلبه بر احساسات جریحه دار شده اش قرار ندهید.

****چه زمانی تسلیت بگوییم.
درک اینکه چه زمانی بهترین زمان برای تماس گرفتن و ابراز همدردی است مسلماً وابسته به نوع ارتباط و میزان نزدیکی شما با فرد عزادار یا متوفی است. به عنوان قانونی کلی: – اگر رابطه شما خیلی نزدیک است، هرچه زودتر باید تماس بگیرید. – اگر با فرد آشنایی دارید بهتر است تا زمان برگزاری مراسم خاکسپاری یا پس از آن صبر کنید. بخصوص در مورد همکاران و در روابط حرفه ای.

شاعر تیتراژ مدرسه‌ی موشها که بود؟

خیلی از ما با آهنگ تیتراژ مدرسه‌ی موشها خاطره داریم و با آن بزرگ شده ایم اما شاید ندانید که شاعر این ترانه یک روحانی به اسم ابوالقاسم حسینی ژرفا است.
وی بعد از حدود سی سال طی یک مصاحبه با ایسنا از چگونگی نوشتن این شعر گفت.

در زمان ساخت مدرسه موشها، حسینی ژرفا یک جوان ۲۰ ساله بوده که در رادیو و تلویزیون فعالیت میکرد اما طبق گفته‌ی خودش بدلیل شخصیت درونگرا و انزواطلبش سرانجام از صدا و سیما جدا شده و به قم میرود تا در آنجا در گوشه‌ی عزلت به تحصیل و تدریس مشغول باشد.
در این مصاحبه وی میگوید: « خانم اسدی تهیه‌کننده «مدرسه موش‌ها» با نگرانی آمدند و فرمودند شعری که برای تیتراژ گفته شده، رد شده است. زمان بسیار محدودی حدود نیم ساعت به وقت استودیو مانده بود. ایشان با ناراحتی گفتند من برای ضبط وقت گرفته‌ام. اگر شعر نرسد، برنامه به هم می‌خورد. دو – سه روز هم بیش‌تر تا عید نمانده بود.
عرض کردم اگر اجازه بدهید، خودم شعر را می‌گویم. خانم اسدی خیلی خوشحال شدند. چون من از نیروهای اصلی گروه بودم، خیال‌شان راحت بود که دیگر مسأله تصویب شعر مشکلی ندارد. حساسیت‌های اول انقلاب خیلی زیاد بود. آن موقع گاهی یک تصویر یا کلمه که الآن در فرهنگ جامعه کاملا عادی شده، حساسیت‌برانگیز بود.
من به اتاق مجاور رفتم. حدود ۱۰ تا ۱۵ دقیقه طول کشید و این شعر را در هفت – هشت بیت سرودم که همین شعر «ک مثل کپل / صحرا شده پر ز گل…» بود.»

متن اجراشده شعر «مدرسه موش‌ها»:
«ک مثل کپل،
صحرا شده پر ز گل.
گ مثل گردو،
بنگر به هر سو.
ب مثل بهار، هپچه، هپچه.
فکر کن بسیار.
پ مثل پسته،
نباش خسته.

ایییشش!

م مثل موش، قیو، قیو، موش.
برخیز و بکوش
برخیز و بکوش

خ مثل خونه،
نگیر بهونه.

آ مثل آواز،
قصه شد آغاز»

متن کامل مصاحبه‌ی وی را از ایسنا بخوانید

آیا بدترین کاری که در زندگی کرده اید تنها معیار قضاوت برای آینده‌ی شما است؟

نامش شاکا است. یک آمریکایی سیاهپوست با هیکلی درشت و موهای بافته و بلندی که بر روی صحنه ایستاده تا برای حاضرین سخنرانی کند: « بیست و سه سال پیش، در سن ۱۹ سالگی، من یک نفر را بضرب گلوله کشتم. من یک جوان عصبی و فروشنده مواد مخدر بودم که یک هفت تیر همراهم بود. ولی این پایان داستان زندگی من نبود بلکه در واقع این شروع ماجرا بود. ۲۳ سال پشیمانی و تاوشاکاان اما نه آنطور که شما ممکن است تصور کنید. اتفاقات ۲۳ سال گذشته مخصوصاً برای من بسیار غافلگیر کننده بود. من هم مثل خیلی از شما به عنوان یک دانش آموز خوب با بورسیه و رویای دکتر شدن بزرگ شدم. اما همه چیز به طرز عجیبی غلط از آب در آمد. پدر و مادرم از هم جدا شدند». به اینجای حرفهایش که رسید، با چهره‌ ای غمگین مکث کوتاهی کرد، آهی کشید و ادامه داد. « در ۱۷ سالگی بود که نزدیک محل زندگی ام سه گلوله به من شلیک شد. بعد از اینکه سرپا شدم باز به همون محله ای که زندگی میکردم برگشتم درحالیکه هیچ کس نبود که من را در آغوش بگیره، هیچ کس به من مشورت نداد، هیچ کس نگفت از این به بعد دچار ترس و بدبینی میشم و از ترس دوباره تیر خوردن واکنشهای خشنی از خودم نشون میدم. کسی به من نگفت که یک روز شاید من تبدیل به فردی بشم که دستش روی ماشه است

حدود ۱۴ ماه بعد، در ساعت ۲ بامداد، من با تفنگ خودم شلیکی کردم که منجر به مرگ یک مرد شد. وقتی به زندان افتادم، یک آدم تلخ، خشمگین و آسیب دیده بودم. نمیخواستم مسولیت کار خودم رو بپذیرم. دیگران رو مقصر میدونستم، از پدر و مادرم گرفته تا جامعه و حکومت رو شماتت میکردم. برای خودم شلیک کردنم رو توجیه میکردم چون در محله ای که من زندگی میکردم، بهتر بود شلیک کننده باشی تا کسی که بهش شلیک میشه

اوایل در سلول سرد زندان می نشستم و بشدت احساس نا امیدی، بیچارگی، طرد شدگی و واماندگی میکردم. احساس کسی که دیگران دوستش ندارند و بود و نبودش برای هیچ کس مهم نیست. واکنش من به زندانی شدنم همراه با خشم و خصومت بود. مدام خودم رو بیشتر و بیشتر به دردسر می انداختم. در زندان بازار سیاه راه انداختم، باز در زندان قاچاق مواد میکردم، شرور بودم و درواقع همونی شده بودم که یکبار نگهبان مرکز بازپروری به من گفت! بدترین بدترین ها! نهایتاً هفت سال و نیم بخاطر کارهایی که میکردم به سلول انفرادی افتادم

سلول انفرادی یکی از غیرانسانی ترین و وحشیانه ترین جاهاییست که میشود در آن باشی ولی من در سلول انفرادی بود که خودم رو پیدا کردم. یک روز در میان نامه هایی که افسر نگهبان به من داد، نامه ای با دست خط پسرم بدستم رسید. همیشه وقتی یک نامه از پسرم میگرفتم مثل شعاع نوری بود که به تاریک ترین جایی که بشه تصور کرد میتابید. در اون روز، اون روز بخصوص، من نامه ای را باز کردم که با حروف بزرگ در آن نوشته شده بود » مامان بهم گفت که چرا تو زندان هستی! بخاطر قتل! «. پسرم در ادامه برام نوشته بود که » بابا آدما رو نکش! عیسی مسیح داره می بینه که چیکار میکنی! به درگاهش دعا کن». من نه اون موقع آدم مذهبی ای بودم و نه حالا هستم، اما یک حس عمیقی در کلمات پسرم بود که باعث شد دنبال چیزهایی در زندگیم بگردم که هیچ وقت حتی بهشون فکر نکرده بودم

درواقع این اولین باری بود که به ذهنم رسید که پسرم من رو به چشم یک قاتل نگاه میکنه! روی تختم نشسته بودم و به چیزی که فکر میکردم که قبلاً درباره‌ی افلاطون خونده بودم. جایی که سقراط در دفاعیات خودش میگه که «زندگی بدون آزمون، ارزش زندگی کردن نداره» در همون نقطه، تحول درونی من شروع شد هرچند که این اتفاق اصلاً بسادگی رخ نداد. یکی از موضوعاتی که در طی دوران تحول بهش پی بردم چهار نکته‌ی کلیدی بود که بر من اثر داشتند

اولین مورد، معلمهای بزرگی که داشتم بود و میدونم که شاید تعدادی از شما فکر کنید چطور در زندان معلم بزرگی گیرآوردم! اما در مورد من، برخی از معلمهای من که به حبس ابد محکوم شده بودند، تعدادی از بهترین آدمهایی بودند که وارد زندگی ام شدند چون من رو مجبور کردند که به زندگی خودم صادقانه نگاه کنم، و مجبورم کردند که خودم رو راجع به نحوه‌ی تصمیم گیری ام در زندگی به چالش بکشم

دومین مورد ادبیات بود. پیش از زندان من هیچ وقت نمیدونستم که این همه شاعر، نویسنده و فیلسوف سیاه پوست و مستعد وجود داره و من شانس بزرگی داشتم که زندگینامه مالکوم ایکس(۱) رو در زندان مطالعه کنم. و اونجا بود که تونستم کلیشه های راجع به خودم رو بشکنم

سومین چیز، خانواده ام بود. برای ۱۹ سال پدرم کنارم ایستاده بود چون باور داشت که من اون جوهره‌ی لازم برای دگرگون کردن زندگی ام رو دارم. بعلاوه من با زن فوق العاده ای آشنا شدم که بهم یاد داد چطور خودم رو به شیوه ای سالم دوست داشته باشم

آخرین مورد نوشتن بود. از وقتی نامه‌ی پسرم بدستم رسید، شروع کردم به نوشتن خاطرات روزانه درباره گذشته‌ی خودم و دوران زندان. نوشتن ذهن من رو به ایده‌ی تاوان پس دادن باز کرد. کمی پیشتر، در دوران حبس، نامه ای از یکی از نزدیکان قربانی ای که کشته بودم دریافت کردم، که در اون نامه بهم گفته بود من رو بخشیده، چون فهمیده من نوجوانی آسیب دیده بودم. کسی بودم که دوران سختی رو گذرونده و یکسری تصمیمات غلط گرفته بود. بعد از خوندن اون نامه بود که برای اولین بار در زندگی حس کردم میتونم خودم رو ببخشم». پس از مکثی کوتاه، شاکا آب دهانش رو فرو داد و سپس رو به حضار ادامه داد: « بعد از اون اتفاق به سایر زندانیانی که همراه من در حبس بودند فکر کردم، و اینکه چقدر دوست دارم این افکار رو با اونها قسمت کنم. شروع کردم به حرف زدن و بحث کردن راجع به تجربیات گذشته‌ی زندگیشون. چیزی که من رو داغون میکردم این بود که فهمیدم اکثر اونها هم مثل من از محیطهایی اومدن که باهاشون بدرفتاری شده، و اکثر اونها نیاز به کمک دارند و دوست دارند که به زندگی عادی برگردند ولی متاسفانه ساختاری که در حال حاضر بیش از ۵ میلیون زندانی رو نگهداری میکنه جوری طراحی شده که به یک انبار مجرمین و محبوسین تبدیل بشه، بجای اینکه اونها رو متحول و اصلاح کنه. این بود که تصمیم گرفتم هر وقت از زندان آزاد شدم هر کاری که برای تغییر این روند از دستم برمیاد انجام بدم

سال ۲۰۱۰ بالاخره پس از دو دهه از زندان آزاد شدم. حالا تصور کنید من شبیه یک انسان ماقبل تاریخی بودم که ناگهان وارد دوران پیشرفته و مدرن شده. برای اولین بار با اینترنت مواجه شدم، شبکه های اجتماعی، ماشینهایی که حرف میزدند. ولی چیزی که بیش از همه من رو مجذوب کرد تکنولوژی تلفن بود.» سپس شاکا از تجربیات خنده دارش در مواجهه با تلفنهای همراه و مسیج زدن و اصطلاحاتی در مسیجها حرف زد که برایش گیج کننده بود و در نهایت ادامه داد: « از اون تاریخ سه سال بسرعت گذشت و من در این مدت نسبتاً عملکرد خوبی داشتم. همه چیز بخوبی سپری شد. من بورسیه تحصیل در دانشگاه گرفتم، برای یک شرکت خوبی کار میکنم، و در حال حاضر در دانشگاه میشیگان درس میدهم. اما همیشه یک دغدغه‌ی اساسی هم برای من وجود داشته. اینکه فهمیدم زنان و مردان زیادی که از زندان خارج میشن چنین موقعیتهای مناسبی مثل من براشون پیش نمیاد. خیلی خوش شانس بودم که با مردان و زنان فوق العاده ای کار میکنم که کمک کردند من دوباره به جامعه بازگردم

طی صحبت با افرادی شبیه به خودم، به این نتیجه رسیدم چیزهایی هستند که در تحول شخصی ام اهمیت زیادی داشتند، مثل اعتراف کردن. من باید پیش خود و سایرین اعتراف کنم. اعتراف کنم که به دیگران و خودم آسیب رسوندم. دومین نکته درخواست عفو و بخشش است. باید از آدمهایی که بهشون آسیب رسوندم پوزش بخوام حتی اگر انتظار نداشته باشم که پوزش من رو قبول کنند ولی خیلی مهمه که اینکار رو انجام بدم چون کار درست همینه! باید معذرت بخوام. اما باید از خودم هم بخاطر آسیبی که به عمر و روح خودم رسوندم پوزش بخوام

سومین نکته، جبران کردن بود. برای من جبران به معنای برگشتن به جامعه و کارکردن با جوانانی بود که مثل خود من در خطر سقوط در همون مسیر خطای زندگی بودند. یکی از تجربه‌های شخصی ام این بود که اکثر زنان و مردان زندانی را میتوان آزاد کرد. واقعیت این است که ۹۰درصد زنان و مردان زندانی بالاخره روزی به خانه برمیگردند، اما نقش و وظیفه ای که ما داریم اینه که بفهمیم چه جور افرادی را چگونه و چه موقع باید به جامعه برگردونیم

امروز آرزوی قلبی من این است که رویکردی آگاهنه و دلسوزانه تر نسبت به حجم بالا و بی نتیجه‌ی زندان کردنهای دسته جمعی آغاز کنیم. ما باید از این ذهنیت که «این جماعت رو در جایی حبس کنیم و کلیدش رو دور بندازیم» حذر کنیم چراکه ثابت شده این روشهای بگیر و ببند موثر و مفید نخواهد بود

گذشته و زندگی من، مثل سفری منحصر بفرد بود. اما معنایش این نیسد که دیگران نمیتوانند چنین تجربه ای کسب کنند. هر کس میتونه متحول بشه اگر ما فضا را برای او فراهم کنیم. اونچه امروز از شما درخواست دارم اینه که دنیایی رو متصور شوید که زنان و مردانش اسیر گذشته ی سیاه و پرخطای خود نیستند. دنیایی که خطاها و اشتباهات شما، تنها ملاک تعریف زندگی آینده تان نیستند. من در مجموع فکر میکنم که ما میتوانیم این آرزو را به واقعیت تبدیل کنیم و امیدوارم شما هم در این راه تلاش کنید.». شاکا در نهایت با تشکر از حضار به سخنرانی خود پایان داد

شاکا سینگار تاکنون چندین کتاب از جمله خاطراتش تحت عنوان «نوشتن اشتباهاتم» را منتشر کرده است. برای آشنایی بیشتر با وی میتوانید به وبسایت شخصی اش در آدرس زیر مراجعه کنید

http://www.shakasenghor.com/

 پاورقی: ۱) مالکوم ایکس، یک فعال حقوق بشر و حقوق سیاهپوستان در آمریکا بود که در سن ۳۹ سالگی در حین یک سخنرانی توسط سه نفر به ضرب گلوله ترور شد. وی یکی از موثرترین و بزرگترین فعالین تاریخ سیاهپوستان آمریکا بحساب می آید. وی در دوران جوانی یک شرور و خلافکار بود که ۱۰ حبس کشید. وی در طول دوران زندان با سیاهپوستان مسلمانی آشنا شد که تاثیر زیادی روی افکار و زندگی وی گذاشتند و در نهایت وی را دچار تحول اساسی و تغییر مسیر زندگی کردند. مالکوم ایکس مسلمان شد، به حج رفت، و برای حقوق سیاهپوستان فعالیتهای زیادی کرد. در ابتدا تحت تاثیر رهبر گروه «ملت اسلام» افکارش سرشار از تنفر و ضدیت کامل نسبت به جامعه سفیدپوستان بود اما بمرور زمان تغییر عقیده داد و به برابری کامل انسان‌ها معتقد شد

درسی که از جنیفر لیوینگستون گرفتم

jenniferامروز جنیفر لیوینگستون، مجری چاق تلویزیون درس بزرگی به من داد. او در برنامه تلویزیونی اش، متن ایمیل ارسالی یک بیننده را خواند. در آن ایمیل، آن فرد به چاق بودن جنیفر انتقاد کرده و گفته بود این خیلی شرم آور است که طی چند سالی که مجری تلویزیون بوده هنوز خود را لاغر نکرده و این چاقی وی برای جامعه و سلامت خودش زیان آور و الگویی مخرب است

این مجری تلویزیونی سپس به نکته ای حیاتی اشاره کرد. به عادت توهین کردن، مسخره کردن ونگاه رو به پایین به دیگران (bullying) که بسیار مسری و رو به گسترش است اشاره کرد. وی گفت به عنوان مادر سه فرزند، نگران افزایش این رفتار در بین بچه ها
و در محیط مدرسه است. بچه هایی که براحتی این رفتار رو از والدینشان در خانه یاد میگیرند.

در نهایت جنیفر لیوینگستون جمله ای گفت که مرا سخت به فکر فرو برد.

او گفت فرزندانمان را به جای منتقد بودن، مهربان تربیت کنیم.
We need to teach our kids how to be kind, not critical

او همچنین گفت که اینترنت شبیه یک اسلحه شده و مدارس [جامعه] شبیه میدان جنگ.
وی خطاب به شخص ارسال کننده ایمیل گفت: «تو من را نمیشناسی و جزو دوستان و اقوام من نیستی… و هیچ چیزی راجع به من نمیدانی بجز آنچه که از بیرون میبینی. اما من خیلی بیشتر از یک عدد روی ترازو هستم.»

در این ماجرا، دغدغه‌ی این مجری تلویزیونی، کودکان و محیط مدرسه بود و اما دغدغه‌ی مشابه من، دغدغه‌ی من جامعه ایست که در آن زندگی میکنیم
مایی که شب و روز در ستیز با هم وعقاید و سلایق متفاوت هم هستیم.
مایی که خود را دارای رسالت اصلاح و ارشاد همگان فرض کرده ایم و درباره همه چیز و در همه جا نظر میدهیم.
مایی که طلبکار همگانیم.
مایی که یکدیگر را براحتی و بیرحمانه نقد میکنیم و افسوس که در بسیاری موارد سرشار از توهین و کنایه و به شکلی تحقیرآمیز واژه ها را همچون گلوله هایی نامریی به یکدیگر شلیک میکنیم.
مایی که چه ساده یکدیگر را قضاوت میکنیم. چه ساده در یک بحث همدیگر را نیست و نابود میکنیم و با رضایت خاطر آنچنان جواب کوبنده ای میدهیم تا طرف مقابلمان خفه شود. جواب خوب برای ما جوابی دندان شکن است.
برای ما همه چیز و همه جا میدان مناظره و مباحثه است.
ما نیاموخته ایم که با هم مهربان باشیم.
ما نیاموخته ایم که در مقابل افکار مخالف سکوت و عبور کنیم.
ما نیاموخته ایم کجا و چرا نقد کنیم. ما نیاموخته ایم چگونه نقد کنیم.
ما باید راجع به هر کس و هر موضوعی چیزی بگوییم حتی اگر شده متلک و کنایه ای کوتاه.
وگرنه که با سکوت ما یا چرخ دنیا از چرخیدن باز می ایستد و یا ما غمباد گرفته و دق مرگ میشویم!

زمان پایان دادن به یک رابطه‌ی عاشقانه

شما همه توانایی تان را بکار برده اید. حتی مشاوره را هم امتحان کرده‌اید. به مرحله ای رسیده اید که با خود فکر می‌کنید شاید باید رابطه را بهم بزنید و با اینکه هنوز مشکلاتتان برطرف نشده اما هنوز مطمئن نیستید که ترک رابطه بهترین کاری است که باید انجام دهید. ولی واقعاً چه زمان وقت پایان دادن به یک رابطه است؟
دکتر دنیس نیدر نویسنده کتاب
“Being a Man in a Woman’s World”
می‌گوید، تا زمانیکه بچه‌ای درمیان نباشد، وقتی که دیگر هیچ مزیت و مصلحت دوطرفه ای وجود نداشته باشد، دیگر زمان پایان دادن به رابطه است. او می‌گوید، «اگر آنچه که می‌خواهید یا نیاز دارید را از بودن با کسی به دست نمی‌آورید، زمانش رسیده که رابطه را ترک کنید.»با اینکه خیلی‌ها این طرز فکر را خودخواهانه می‌پندارند اما دکتر نیدر اعتقاد دارد که وقتی نیازهای یکی از طرفین برآورده نمی‌شود، آن رابطه برای هر دو طرف مخرب است. بهتر است که رابطه‌ای پیدا کنید که به دردتان بخورد و نیازهایتان را برآورده کند تا اینکه خود را در رابطه‌ای گرفتار کنید که مایه نارضایتی و ناراحتیتان است.

دکتر نیدر می‌گوید، «همه ما آدمهایی را می‌شناسیم که در روابطی ناسالم گرفتار هستند، اما هیچکدام از طرفین نمی‌توانند یا نمی‌خواهند که آن رابطه را ترک کنند. این افراد همه انرژی خود را برای ادامه دادن یک رابطه بی حاصل تلف می‌کنند. زندگی کوتاه‌تر از این است که وقتتان را اینطور تلف کنید.» به نظر دکتر نیدر، روابط آدمها باید موجب تقویت زندگی آنها شود. مشکل اینجاست که خیلی‌ها برای تقویت زندگی دیگران، دست از زندگی خود می‌کشند. باید تصمیم بگیرید که به کجا می‌روید و بعد کسانی را پیدا کنید که با شما همراه باشند. دکتر نیدر توصیه می‌کند، «قبل از شروع هر رابطه‌ای، بیشتر درمورد اینکه دنبال چه هستید فکر کنید.» با این روش احتمال اینکه روابطی سالم داشته باشید بیشتر خواهد بود.

ترک رابطه کار سختی است
افراد زیادی هستند که در طی روابط طولانی‌مدتشان، متوجه می‌شوند که دست از آرزوها و برنامه های خود در زندگی کشیده‌اند تا بتوانند خود را با آرزوها و برنامه های طرف‌مقابلشان تطبیق دهند. دشواری برهم زدن رابطه معمولاً از این ناشی می‌شود که افراد فراموش می‌کنند در زندگی باید بی‌نیاز از دیگری باشند. این ترس از فقدان و از دست دادن، یک حس عدم‌امنیتی ایجاد می‌کند که باعث می‌شود افراد روابط ناسالم و بی‌حاصل خود را ادامه دهند.

دکتر نیدر می‌گوید باید درک کنیم که ما در زندگی خود تنها هستیم حتی وقتی که با کسی در رابطه هستیم. او می‌گوید، «این اصلاً چیز بدی نیست. درواقع، این آزادی ارزش بسیار بالایی هم دارد.»

آبا باید رابطه‌تان را برهم بزنید؟
همه افراد در روابط خود پستی‌بلندی‌های زیادی را تجربه می‌کنند. این کاملاً طبیعی است و اکثر زوج‌ها می‌توانند به اتفاق هم از پس مشکلات رابطه برآیند. بااینکه کارشناسان اعتقاد دارند هیچ فرمولی برای زمان تصمیم گیری به پایان رابطه وجود ندارد اما همیشه نشانه‌ها و علائمی وجود دارد که می‌تواند کمکتان کند. اگر موارد و علائم زیر در طی یک زمان مشخص برایتان اتفاق افتاده است، احتمالاً زمانش رسیده که رابطه را ترک کنید.
در زیر به راه‌هایی برای اینکه بفهمید چه زمان باید رابطه‌تان را برهم بزنید اشاره میشود:

چند وقتی است که دیگر آنچه می‌خواهید یا نیاز دارید را از رابطه بدست نمی آورید. با خود رو راست و صادق باشید و با این موضوع مواجه شوید. اگر شاد نیستید این احتمال وجود دارد که طرف‌مقابلتان نیز همین احساس را داشته باشد.

دیگر نمی‌توانید با طرف‌مقابلتان حرف بزنید و ارتباط یا مکالمه ای طولانی و خوشایند برقرار کنید. آدمها روش‌های ارتباطی مختلفی دارند اما لازم نیست همه عمرتان را برای موفق شدن به برقراری این ارتباط حرام کنید.

دیگر نمی‌توانید با هم وقت و دونفره وقت بگذرانید. با اینکه ممکن است زندگی جنسیتان هنوز خوب باشد اما با هم حرف نمی‌زنید. ترجیح می‌دهید برای اینکه تنها نباشید همیشه به صورت گروهی وقت بگذرانید.

از طرف‌مقابلتان مدام انتقاد می‌کنید. اگر همیشه نگران یک قسمت از شخصیت یا ظاهر طرف‌مقابلتان هستید، به او نگاه نکنید، به خودتان نگاه کنید. کسانیکه عاشقند از اشکالات کوچک می‌گذرند و به تصویر بزرگتر نگاه می‌کنند.

طرف‌مقابلتان را با دیگران مقایسه می‌کنید. وقتی کسی را دوست دارید، نباید او را با فردی دیگر مقایسه کنید. اگر متوجه شدید که مدام اینکار را می‌کنید، باید رابطه‌تان را دوباره ارزیابی کنید.

سعی در تغییر دادن طرف‌مقابلتان دارید. خیلی وقت‌ها عاشق کسانی می‌شویم که به درد ما نمی‌خورند. اگر مدام سعی دارید که طرفتان را تغییر دهید، احتمالاً وقتش رسیده که رابطه را ترک کنید.

دیگر نمی‌خندید. شوخ طبعی چیزی است که همه‌ی روابط نیازمند آن هستند. اگر جوک‌های طرف‌ مقابلتان دیگر برایتان خنده‌دار نیست یا بطور کلی نمی‌توانید با هم شوخی کنید، نشانه‌ی این است که رابطه‌تان دیگر روح و انرژی ندارد.

همه دادن‌ها (یا گرفتن‌ها) با شماست. رابطه باید با مزایای دوطرف همراه باشد. رابطه یک نوع داد و ستد است. به اندازه ای که عرضه میکنید باید بدست آورید. اگر همه سودها در رابطه متوجه یکی از طرفین باشد، آن رابطه سالم نیست.

وقتی با طرف‌مقابلتان هستید، دوستانتان دیگر نمی‌خواهند کنارتان باشند. ممکن است که دوستانتان طرف شما را دوست داشته باشند اما تاثیری که روی شما دارد را دوست ندارند. وقتی رابطه‌ای درست نباشد، دوستانمان واقعیت را به ما می‌گویند و معمولاً آنها اولین کسانی هستند که می‌فهمند این رابطه دیگر به درد ما نمی‌خورد.

دیگر حس خوبی نسبت به خودتان ندارید. اولین باری که عاشق او شدید را به خاطر بیاورید. اگر می‌بینید دیگر آن حس را ندارید، باید رابطه‌تان را بازنگری کنید.

مهم نیست که برهم زدن رابطه چقدر درست باشد، برای ما فقدان هر رابطه‌‌ی مهمی واقعاً دردناک است. باید با این ناراحتی و اندوه کنار بیایید. نمی‌توانید از آن فرار کنید یا خودتان را از آن درد مخفی کنید، باید با آن روبه‌رو شوید تا آزاد و رها باشید.