روی زن خود دست بلند میکنید؟
حالا دختربچه تان فکر میکند که در آینده کتک خوردن از شوهرش خیلی بد نیست.

به شوهر خود دشنام میدهید؟
به همین راحتی به پسر خود یاد دادید که در آینده همسرش میتواند با او همینطور صحبت کند.

کودکانتان را سرکار میگذارید و به آنها دروغ میگویید؟
این دقیقا کاری است که در آینده آنها با دیگران خواهند کرد.

بچه ها هرچه ببینند یاد میگیرند. اگر عشق ببینند رئوف و مهربان بزرگ میشوند. اگر احترام ببینند، رفتارهایشان محترمانه خواهد بود. اگر آرامش ببینند، روانشان آرام خواهد بود.
اگر کینه و سوء استفاده و خشونت و نفرت ببینند، در آینده رفتارهایشان سرشار از همین خصوصیات خواهد بود. رفتارهایی که باعث طرد شدن و تنها ماندن و سرخورده شدنشان میشود.

کاش افراد قدرت این را داشته باشند که روی رفتارهایشان فکر کنند. والدین با رفتارهایشان آیندهء فرزندانشان را شکل میدهند. پدر و مادرها الگوهای رفتاری فرزندان هستند. آیندهء فرزندان، سلامت روح و روانشان و آسایش و آرامش ذهنیشان همگی از همان خانه ای که در آن بزرگ میشوند شکل میگیرد.
نگران آیندهء فرزندانتان باشید. اگر حتی خود قربانی رفتارهای غلط والدینتان هستید، فرزندان خود را قربانی نکنید. جایی باید این چرخهء رفتارهای غلط را شکسته شود.

یکی از وجوه به اعتقاد من* منفی فرهنگی ما خودش از سه جزء تشکیل شده. اول غم، دوم لودگی، سوم خودارضایی روانی.

– غم را میشه در تمام اجزای فرهنگیمون مشاهده کرد. از شعر و آواز و موسیقی بگیر تا جامعه و دین و عرفان و سیاست. کلا غم برای ما چیز مقدس و باارزشی تلقی میشه. استعداد خاصی هم داریم برای زیبایی بخشیدن به درد و غم و غصه و کوفت و زهرمار. و البته بعد هم در عجبیم که چرا افسرده هستیم. بصورت بیمارگونه ای هم خودمون را در معرض انواع و اقسام خبرها و اتفاقات بد و غمناک قرار میدیدم و با غصه خوردن خیال میکنیم که مشکلی از مشکلات جهان کم کردیم. کلا برای این دست افراد مفهوم اکتیویست بودن در نالیدن و غصه خوردن خلاصه شده.
این بخش از فرهنگ ما این روزها در شبکه های اجتماعی بصورت چس ناله های عاشقانه، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی تجلی پیدا کرده.

– لودگی و بی مزگی از خصلتهای خاص و قدیمی ماست به این صورت که همه چیز را مسخره میکنیم و برای همه چیز جوک میسازیم و هارهار هم میخندیم. کم نشنیدیم که طنز ایرانی در دنیا بی نظیره و به این موضوع افتخار هم میکنیم. هرچند که این طنز یا درواقع لودگی منحصر بفرد ما، هیچ مرز اخلاقی را رعایت نمیکنه و برای هیچ کس و هیچ چیز ارزشی قائل نیست حتی برای گوینده و خوانندهء آن.
شاید جزو معدود ملتهایی باشیم که در پیامک تلفن، ایمیل، فیسبوک، مهمونی،‌ میتینگ، وایبر، و… بدون هیچ مقدمه و مؤخره ای فقط برای هم جوک میفرستیم. توجیه هم میکنیم که تو این مملکت فقط همین یه دلخوشی را داریم. یا زبان طنز اثر گذار تر است!
این جوکها، که اتفاقا بعضیهاشون خیلی هم خنده دار است، در واقع پر است از زشتیهای پنهان و آشکار جامعه و فرهنگ ما. از نگاههای نژادپرستانه و مردسالارانه بگیر تا تحقیر و تخریب و تمسخر افراد و گروهها، از بسکه ما باحالیم مدام این لجن را منتشر و پخش هم می‌کنیم.
این بخش از فرهنگ ما این روزها در شبکه های بی عار اجتماعی مثل ماده ی مخدری که همه بهش معتاد شدن بشدت رایج شده. پیر و جوون و مرد و زن و تحصیل کرده و نکرده هم نداره.

– ارضای روحی روانی هم که از قهرمان پرستی بگیر تا غرور و عظمت پارسی و فرهنگ غنی آریایی، از دین بگیر تا سیاست و هنر و تاریخ، همه جا دیده میشه. چیزهایی که در واقعیت عینی و بیرونی هیچ اثری ازشون دیده نمیشه و فقط کارکرد ارضای روحی و روانی در جهت بدست آوردن هویتی دوبار و بازسازی خیالیِ جایگاه از دست رفته دارند.
این خودارضایی ذهنی بشدت قابلیت این را داره که با خصلت غم پروری آمیخته بشه. از گریهء پای روضه بگیر تا غصهء حصر و کشتار انسانها و گروگانهای سربریده و دستهای بستهء غواصان**. از حسرت روزهای پرشکوه تاریخ دوهزار سال پیش بگیر تا افسوس همین چند دهه قبل از انقلاب. کلا آمادگی این را داریم که هرچه از دست رفته و هرچه نداریم را با اسانس غم و غصه مخلوط کنیم و براش سوگنامه بخونیم و تغزیه بگیریم.
این بخش از فرهنگ ما این روزها در شبکه های اجتماعی برای هر پدیده ای که پتانسیل قهرمان شدن داره، سریعا پوستر و شعر و عکس و مرثیه میسازه و منتشر میکنه. مهم هم نیست که فایده و نتیجهء این کار چیه. هدف فقط ارضای درونی است.

*بخصوص وقتی‌ از ایران خارج شدم بیشتر متوجه برجسته بودن و تفاوت این سه‌ مورد بالا در فرهنگمون شدم.
** منظور قطعا این نیست که ماجراهایی از این دست غم انگیز و فاجعه بار نیست. منظور اشاره به رویکردی از جامعه است که بشدت نیاز به داشتن قهرمان داره و این قهرمان هرچقدر ماجرایش تلخ تر و دردآور تر باشه، برای نمایش خودارضایی روحی مناسبتره.

آیا حیوانات میتوانند رفتارهای کاملاً جدید را از یکدیگر یاد بگیرند و به نسلهای بعد از خود هم آموزش دهند؟ رفتارهایی که صرفاً آموختنی است و ربطی به ژنتیک و غریزه ندارد. آیا رفتارهایی اکتسابی مانند خواندن و نوشتن در انسانها نیز در حیوانات قابل انتقال به نسلهای بعدی هست؟

در این زمینه یک داستان بسیار معروف راجع به میمونهای ماکاک در جزیره کوشیمای ژاپن وجود دارد.
در سال ۱۹۵۲ گروهی از دانشمندان در حال مطالعه میمونهای ماکاک بودند. این میمونها در داخل جنگل زندگی میکردند و دانشمندان میخواستند آنها را در فضای باز مورد مطالعه و ارزیابی قرار دهند، به همین دلیل مقداری سیب زمینی شیرین روی شنهای ساحل جزیره ریختند تا میمونها به هوای سیب زمینی ها از داخل جنگل خارج شده و به محیط باز بیایند.
میمونها آمدند و شروع بخوردن کردند اما شن و ماسه‌ی چسبیده به سیب زمینیها آنها را اذیت و ناراحت میکرد. هر چه سعی میکردند با دست خود شنها را تمیز کنند اثر چندانی نداشت و هنوز شنهای زیادی وارد دهانشان میشد. تا اینکه یک میمون ماده که دانشمندان نامش را «ایمو» گذاشته بودند روش جدیدی ابداع کرد. وی سیب زمینی خود را به سمت دریا برد و آن را در آب شست و سپس خورد.
پس از چند روز، دوستان نزدیک و خانواده‌ی «ایمو» این کار را از او یاد گرفتند و همین روش را تکرار کردند. سرانجام پس از چند ماه اکثر میمونهای جنگل همین روش را تکرار کردند البته به جز میمونهای پیر که دیگر قدرت یادگیری و انطباقشان با محیط کاسته شده بود.
امروزه بیش از ۶۰ سال از آن اتفاق میگذرد اما هنوز نسلهای جدید میمونهای ماکاک در ژاپن غذای آغشته به شن و ماسه‌ی خود را حتی اگر سیب زمینی هم نباشد درون آب میشورند و میخورند

البته اینگونه تغییرات رفتاری در حیوانات که بدون تغییری موقت یا دایمی در ژنتیک والدین به نسل بعدی منتقل (آموزش؟) شود نادر است و اغلب در رفتارهای جزیی اتفاق می افتد. غالباً اصول و رفتارهای اصلی و اساسی (غرایز) در جمعیت حیوانات تغییر نمیکند مگر آنکه تغییری در ساختار دی.ان.آ و ژن حیوانات صورت گیرد یا تغییری بسیار شدید در وضعیت زیست محیطی جاندار بوجود آید